Op donderdag 31 oktober 2024 stroomt de zaal van OnlyHuman in Den Haag vol met communicatieprofessionals. De reden? Een bijeenkomst over de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) en de impact ervan op zelfstandig en interim communicatieprofessionals. Het onderwerp houdt de gemoederen al een tijd bezig, en met de naderende invoering per 1 januari 2025 groeit de onzekerheid. Een verslag van de informatiebijeenkomst.
De bijeenkomst bij OnlyHuman
Renée Zweekhorst, directeur van OnlyHuman, opent de middag. Ze benadrukt dat de Wet DBA een ‘hot topic’ is voor zowel professionals als bureaus en opdrachtgevers. De spanning is voelbaar in de zaal; de aanwezigen willen precies weten wat de nieuwe wet betekent voor hun positie als zzp’er. Spreker Hugo-Jan Ruts, editor-in-chief en uitgever van ZiPconomy, neemt het woord om orde in de chaos te scheppen.
De geschiedenis en context van de Wet DBA
“Ooit waren zzp’ers de helden van de samenleving”, begint Hugo-Jan. “Ze werden geprezen om hun ondernemerschap, met allerlei fiscale voordelen als extra stimulans. Maar sinds een jaar of 10 is de houding veranderd.” Hij schetst hoe het aantal zelfstandigen de afgelopen jaren explosief is gegroeid: tussen 2014 en 2024 verdubbelde dit tot 1,2 miljoen. Zzp’ers kiezen om verschillende redenen voor zelfstandig ondernemerschap. Sommigen, de ‘autonomen’, doen dit vanuit een sterke wens naar vrijheid. Anderen, de ‘sociale vluchters’, zien het als een noodoplossing of vluchtroute. Met de Wet DBA wordt schijnzelfstandigheid aan banden gelegd. De Wet DBA is bedoeld om vast te stellen of een zzp’er echt zelfstandig werkt of feitelijk in loondienst hoort te zijn. “Vanaf 1 januari 2025 kunnen er weer naheffingen loonbelastingen worden opgelegd. ,” vertelt Hugo-Jan. “Het gaat hierbij niet om directe sancties voor de zelfstandigen zelf, maar voor de opdrachtgevers.”
De sancties die bij de Wet DBA horen zijn voor de opdrachtgever, niet voor de zelfstandige. Maar dat pleit je er niet van vrij om kritisch naar je eigen ondernemerschap te kijken.
De impact op communicatieprofessionals
Veel zelfstandig en interim communicatieprofessionals hebben zorgen. Komt er een massale stop op zzp-opdrachten? Is er straks nog wel interim-werk bij de overheid? Hugo-Jan benadrukt dat een interim-opdracht een duidelijk project moet zijn, geen tijdelijke vervanging van een vaste medewerker. “Het gaat niet om vier maanden een stoel warmhouden” zegt hij. “Het draait om het inzetten van jouw unieke expertise.” Denk aan het ontwikkelen van een mediacampagne, het begeleiden van een fusietraject, of het opzetten van een communicatieplan. Maar de praktijk is weerbarstig. Schrikreacties ontstaan bij het horen van cijfers die Hugo-Jan deelt: de Rijksoverheid heeft de inhuur van externen met 81% afgebouwd in vijf jaar tijd. Iemand merkt op: “Er bestaat ook weerstand op de werkvloer. Zzp’ers willen niet terug in loondienst, tegelijkertijd hebben vaste medewerkers moeite met de torenhoge tarieven van interimmers. Wat is wijsheid?”
Je moet ernaartoe dat je wordt ingehuurd voor je eigen, unieke expertise.
De belangrijkste boodschap voor zzp’ers
Hugo-Jan geeft zzp’ers een duidelijke opdracht: “Vanaf dag één moet je werken aan het overbodig maken van jezelf.” Dit betekent dat je je onderscheidt met je expertise en je niet laat ‘inbedden’ in de organisatie. Het is echt essentieel om te werken op advies- of productbasis, met heldere doelen. “Het moet niet draaien om schijnzelfstandigheid, maar om echt ondernemerschap,” stelt hij. “Probeer een omslag te maken. Ga van ‘uurtje factuurtje’ naar projectwerk, met een duidelijke kop en staart. Blijf jezelf en je personal branding ontwikkelen en kies voor écht interimwerk – in plaats van een vaste medewerker vervangen.”
Maak jezelf overbodig en laat je niet ‘inbedden.
Hoe OnlyHuman ondersteunt
Martin Staats, algemeen directeur van UMON, benadrukt de gezamenlijke verantwoordelijkheid. “Als bureau hebben wij een kerntaak om dit goed te begeleiden,” zegt hij. “Voor de publieke sector is het extra ingewikkeld, zeker met raamovereenkomsten. We overleggen continu met opdrachtgevers om opdrachten veilig en correct te formuleren.” Renée legt uit dat OnlyHuman zelf ook zoekt naar oplossingen. “We hebben interne gesprekken gevoerd om de risico’s te minimaliseren, maar het blijft een uitdaging. Sommige opdrachtgevers kiezen nu zelfs ‘preventief’ voor gedetacheerden in plaats van zzp’ers.” Martin wijst op een belangrijk aandachtspunt: “Er is niks mis met opdrachtgevers die zich bemoeien met wát je doet, maar zodra ze zich bemoeien met hóe je het doet, loop je risico. Dit vraagt om scherpte van jou, de zelfstandig professional.”
De bijeenkomst eindigt met een duidelijke oproep aan zelfstandig en interim communicatieprofessionals: wees scherp op je profilering, zorg dat je unieke waarde zichtbaar blijft en blijf in gesprek met je bureau en opdrachtgever. Zoals Hugo-Jan zegt: “Het moet gaan over je drijfveren als ondernemer, niet over de regels.”
